Zalety systemu kaucyjnego
Wprowadzenie
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu butelki po napojach można było oddać do sklepu, otrzymując zwrot kaucji. Aktualna praktyka stosowana przez przemysł polega na zwiększaniu produkcji opakowań jednorazowych. Główny powodem jest chęć obniżenia kosztów logistyki zbiórki, transportu i czyszczenia opakowań wielokrotnego użytku. Opakowania jednorazowe są świetnym rozwiązaniem dla przemysłu, ale nie dla konsumenta i środowiska. Przemysł przerzuca problem i koszt ich zagospodarowania na konsumenta i samorząd.
Nie więcej niż 40 proc. opakowań po napojach wyrzucanych w Polsce trafia do selektywnej zbiórki i późniejszego zagospodarowania. Dla porównania, w krajach takich jak Niemcy czy Litwa, gdzie opakowania po napojach są obłożone kaucją, poziom selektywnej zbiórki sięga nawet 90 proc.! To tyle, ile według przepisów unijnych powinniśmy osiągnąć do 2030 roku, jeśli chodzi o recykling butelek PET, których produkujemy 4,6 miliarda sztuk rocznie!
Rozwiązaniem dla Polski jest wprowadzenie systemu kaucyjnego na jedno- i wielorazowe opakowania po napojach.
Tak dla kaucji
TAK dla czystego środowiska
Dbamy o środowisko naturalne, zmniejszając ilość śmieci na ulicach, w lasach, czy na plażach. Nie dopuszczamy do tego aby plastikowe opakowania płonęły na nielegalnych składowiskach. Efektem jest mniejsze zanieczyszczenie ziemi, powietrza, przyrody która nas otacza, co przekłada się na lepszą jakość naszego życia.
TAK dla dobrych nawyków Polaków
Badania pokazują, że system kaucyjny na opakowania po napojach kształtuje postawy Europejczyków, którzy przywiązują większą wagę do segregacji wszystkich odpadów.
TAK dla gospodarki w obiegu zamkniętym
Jednym ze środków, jakimi Europa walczy z problemem odpadów z tworzyw sztucznych jest dyrektywa w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, wedle której do 2030 r. wszystkie plastikowe opakowania mają nadawać się do recyklingu lub ponownego użycia. To krok w kierunku przechodzenia takich Państw jak Polska na gospodarkę o bardziej zamkniętym obiegu. Pozwoli to na racjonalne wykorzystanie zasobów które mamy, pozostawiając je w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, przy równoczesnym zminimalizowaniu ilości wytwarzanych odpadów.
Warto wiedzieć:
Unijne przepisy, czyli dyrektywa ramowa o odpadach oraz dyrektywa w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko nakładają na Polskę konkretne zobowiązania:
- w 2020 r. – 50 proc., a w roku 2035 – 65 proc. odpadów powinniśmy poddawać recyklingowi, a tylko selektywnie zebrane odpady nadają się do recyklingu
- do 2025 r. musimy zebrać minimum 77 proc. butelek PET, a do 2030 aż 90 proc.
- każda butelka PET musi zawierać 25 proc. materiałów z recyklingu do 2025 r., a do 2030 r. – 30 proc.
,TAK dla walki ze zmianami klimatycznymi
System kaucyjny to mniejsza emisja CO2 do atmosfery. W krajach, które go wprowadziły, w procesie produkcji i transporcie efektem było zmniejszenie emisji aż o połowę, w porównaniu do stosowanych obecnie metod gospodarki odpadami.
TAK dla opakowań wielorazowych dobrej jakości
System kaucyjny ma szansę zwiększyć liczbę produkowanych opakowań wielokrotnego użytku, przy równoczesnym zmniejszeniu liczby opakowań jednorazowych. Producentom opłaca się wytwarzać bardziej trwałe opakowania, które dzięki kaucji wracają ponownie do napełnienia.
TAK dla zadbanych osiedli i miast
Dzięki systemowi kaucyjnemu redukujemy liczbę odpadów, które trafiają do wiat śmietnikowych. Wraz z wejściem nowych przepisów zobowiązujących mieszkańców gmin do segregacji na 5 frakcji, okazało się, że brakuje miejsca na śmietnikach. Teraz część opakowań po napojach trafi bezpośrednio po zużyciu do recyklomatu.
TAK dla zielonych miejsc pracy
Świat stawia na wspieranie nowych ekologicznych technologii, na redukcję gazów cieplarnianych oraz ilość produkowanych odpadów. Podczas wszystkich tych działań powstają „zielone miejsca pracy”. Sektor gospodarki odpadami staje przed wyzwaniem i szansą na rozwój przedsiębiorstw i zakładów produkcji, które będą uczestniczyć w programach społecznej i ekologicznej odpowiedzialności (zakłady zajmujące się recyklingiem, sortownie, firmy produkujące opakowania).
Fakty i mity
Ile kosztuje system kaucyjny?
MIT
System kaucyjny jest bardzo drogi
FAKT
System kaucyjny może sam się finansować
Wyjaśnienie:
Uruchomienie systemu kaucyjnego powinno zostać poprzedzone wprowadzeniem przez państwo tzw. rozszerzonej odpowiedzialności producenta, która częściowo będzie finansować działanie systemu. Budżet przedsięwzięcia to także sprzedaż materiałów pozyskanych z zebranych odpadów, jak również opłaty administracyjne ponoszone przez producentów korzystających z automatów.
Ile trwa wprowadzenie systemu kaucyjnego?
MIT
Będziemy długo czekać na system kaucyjny
FAKT
Wprowadzenie systemu kaucyjnego trwa średnio 4 lata
Wyjaśnienie:
Doświadczenia krajów europejskich pokazują, że proces wdrożenia systemu trwa około 4 lat. Jest to związane przede wszystkim ze zmianami legislacyjnymi, które wprowadzić musi polskie państwo, jak również skonstruowaniem systemu dopasowanego do polskich realiów (w Polsce działa sporo sklepów o niewielkich powierzchniach).
Magazynowanie opakowań w małym sklepie
MIT
Wiele sklepów nie ma miejsca na automaty i magazynowanie opakowań
FAKT
Małe sklepy objęte obowiązkiem odbioru opakowań po napojach mogą prowadzić zbiórkę w oparciu o system ręczny
Wyjaśnienie:
Dla sklepów, które nie posiadają odpowiedniej przestrzeni, rozwiązaniem jest ustawienie kontenerowego punktu zbiórki na zewnątrz budynku lub przyjęcie rozwiązania manualnej segregacji prowadzonej przez sprzedawców.
Próg recyklingu odpadów
MIT
System kaucyjny nie gwarantuje osiągnięcia 60 proc. progu recyklingu odpadów w 2030 roku
FAKT
System kaucyjny jako element szerszych działań wspomaga osiągnięcie 60 proc. progu recyklingu odpadów
Wyjaśnienie:
Obecny poziom segregacji odpadów sięga 30 proc. Według szacunków system depozytowy w Polsce podniósłby poziom recyklingu o około 11 proc.
Organizatorem akcji KAUCJA WRACA jest Polskie Stowarzyszenie Zero Waste