Zero waste w czasie pandemii COVID-19

Globalny kryzys wywołany COVID-19 przynosi zmiany priorytetów. Kluczowe jest teraz zadbanie o ludzkie zdrowie i bezpieczeństwo, jednak nie można zapominać o aspektach środowiskowych podejmowanych w związku z tym decyzji. Pytanie o opakowania zwrotne, to czy nadal można ich używać i w jaki sposób, pojawia się w dyskusji o gospodarce odpadami, toczącej się na całym świecie.

W czasie globalnego kryzysu wywołanego koronawirusem wiele priorytetów ulega  zmianie. Wszyscy przechodzimy przez coś, czego nie jesteśmy do końca pewni, jednak mamy przekonanie, że kluczowe jest teraz zadbanie o ludzkie zdrowie i bezpieczeństwo. Nie zapominajmy jednak o tym, jaki wpływ na środowisko mają nasze aktualne decyzje.  

Z jednej strony pojawiają się głosy nawołujące do zawieszania systemów selektywnej zbiórki odpadów, widzimy brak zaufania do produktów wielokrotnego użytku, z drugiej jednak mamy naukowe opinie głoszące, że przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności, te odpady mogą i powinny trafiać do segregacji, a wielorazowe opakowania można z powodzeniem odkażać zwykłym mydłem. W tradycyjnych sklepach niestety zwiększa się wykorzystanie jednorazowych toreb, w tych zero waste ogranicza się sprzedaż produktów na wagę, zastępując je takimi w jednorazowych opakowaniach. Recyklerzy obserwują coraz większy spadek ilości wpływających do nich materiałów, które mogą ponownie przetworzyć.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że każde z tych jednorazowych opakowań ma konkretne limity mikrobiologiczne, a w sytuacji gdy nie jest jednoznacznie oznaczone jako sterylne, jego zawartość nadal jest narażona na kontakt z wirusem. O tym nie wspomina przemysł tworzyw sztucznych, którego lobbing ma zagwarantować wzrost słupków sprzedaży pakowanych produktów.

Takie postępowanie to prosta droga do świata przeładowanego odpadami, od którego próbujemy uciec!  Rozwiązania promujące obieg zamknięty i wielokrotne używanie opakowań, jak system kaucyjny, bardzo mogą stracić poprzez taką politykę, zwłaszcza,  że wstępne  wyniki badań zdają się nie  potwierdzać tych obaw.

Okazuje się, że tworzywa sztuczne mogą wręcz sprzyjać rozprzestrzenianiu się wirusa. Mimo że analizy wciąż trwają, to powoli wyłania się z nich obraz zagrożeń, które niesie za sobą COVID-19. Badacze z US National Institutes of Health wskazują, że wirus zawieszony w aerozolu, może przetrwać trzy, cztery godziny pozostając aktywnym na miedzi, dobę na kartonie i około trzy doby na plastiku i stali nierdzewnej. Są to o tyle niepokojące dane, że pozostawanie aktywnych cząsteczek wirusa na powierzchniach plastikowych, może dotyczyć także jednorazowych opakowań  żywności. 

W dobie ograniczeń i poczucia zagrożenia nieznanym nam wcześniej wirusem, ta informacja wydaje się kluczowa. Z jednej strony zmusza do zastanowienia, czy aby na pewno produkty w jednorazowych opakowaniach plastikowych, dotykane często już w procesie pakowania i transportu, ale także później na sklepowych półkach przez wiele nieznanych nam osób, nie niosą nam tylko pewnej ułudy bezpieczeństwa. Z drugiej zaś każe stawiać pytania, czy  odpowiednio zabezpieczone opakowania wielorazowe, nie gwarantują nam aby równie dobrego, jeśli nie większego poziomu zabezpieczeń. Prof. Vineet Menachery z University of Texas  twierdzi, że jeśli chodzi o opakowania wielorazowe, kubki czy talerze, to ich mycie zwykłym mydłem skutecznie niszczy wirusa, tak samo zresztą jak mycie ich w zmywarce. Pytanie to, musi chyba pozostać bez odpowiedzi, do czasu dalszych badań, co jednak nie zmienia faktu, że tak popularna w kręgach producentów jednorazowych opakowań narracja, oparta o większe bezpieczeństwo zapakowanych w ten sposób produktów, wydaje się już teraz nie mieć należytych podstaw naukowych. 

Także Komisja Europejska, nie pozostawia złudzeń, że obecna sytuacja epidemiologiczna może wpłynąć na zmianę długofalowych celów środowiskowych. Nie ma już drogi odwrotu od gospodarki o obiegu zamkniętym, a obecny kryzys, jest nie tylko bezpośrednim zagrożeniem, ale także szansą na głęboką reformę podstaw europejskiej gospodarki, w kierunku zrównoważonych rozwiązań, pozwalających nam w przyszłości zmierzyć się z nadciągającymi nieuchronnie antropogenicznymi zmianami środowiska. 

Źródła: 

https://www.euractiv.com/section/energy-environment/opinion/which-world-do-we-want-after-covid-19/

https://grist.org/climate/can-the-zero-waste-movement-survive-the-coronavirus/

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2004973?referringSource=articleShare